Tóm tắt nội dung
- 1 Tổng quan về bệnh tay – chân – miệng
- 2 Bệnh tay – chân – miệng có nguy hiểm không?
- 3 Nguyên nhân của bệnh chân – tay – miệng
- 4 Các triệu chứng của bệnh chân – tay – miệng
- 5 Bệnh chân – tay – miệng có lây không?
- 6 Đối tượng dễ bị bệnh chân – tay – miệng
- 7 Khi nào cần đưa trẻ tới bệnh viện khi bị chân tay miệng?
- 8 Các biến chứng của bệnh chân – tay – miệng
- 9 Các loại thuốc chữa bệnh chân – tay – miệng
- 10 Các thực phẩm tốt cho bệnh chân – tay – miệng
- 11 Các thực phẩm không tốt cho bệnh chân – tay – miệng
- 12 Các loại thuốc đông y, thảo dược chữa bệnh chân – tay – miệng
- 13 Cách phòng tránh bệnh chân – tay – miệng
Tổng quan về bệnh tay – chân – miệng
Bệnh tay-chân-miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD) là một bệnh truyền nhiễm gây ra bởi các loại virus thuộc họ Enterovirus, đặc biệt là Enterovirus 71 (EV71) và Coxsackievirus. Bệnh thường gặp ở trẻ em, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn.
Tay chân miệng là bệnh lý thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, bệnh đặc trưng bởi tình trạng sốt, đau họng, nổi bọng nước tập trung ở tay, chân, miệng. Bệnh gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm có thể tử vong nếu không can thiệp kịp thời.
Triệu chứng chính của bệnh tay-chân-miệng bao gồm:
- Phát ban: Ban đầu xuất hiện các điểm đỏ nhỏ trên miệng, cổ họng, lòng bàn tay, lòng bàn chân và đôi khi trên mông. Sau đó, các điểm này có thể biến thành các vết phồng nước hoặc quầng đỏ.
- Đau miệng và cổ họng: Có thể gây ra viêm và đau khi nuốt thức ăn hoặc nước uống.
- Sưng nướu và viêm họng: Gây ra sưng nướu và viêm họng, khiến việc ăn uống và nói chuyện trở nên khó khăn.
- Sốt: Trẻ em có thể có sốt từ nhẹ đến cao.
- Mệt mỏi và khó chịu: Trẻ em có thể trở nên khó chịu và mệt mỏi hơn bình thường.
Bệnh tay-chân-miệng thường tự giảm và đi qua trong vòng 7-10 ngày mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, việc duy trì sự sạch sẽ và chăm sóc miệng, uống đủ nước và nghỉ ngơi là quan trọng để giảm các triệu chứng và ngăn chặn sự lây lan của bệnh.
Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng tương tự, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và nhận hướng dẫn điều trị phù hợp.
Bệnh tay – chân – miệng có nguy hiểm không?
Bệnh tay-chân-miệng (HFMD) thường không gây nguy hiểm đến tính mạng và tự giới hạn trong hầu hết các trường hợp. Đa số trẻ em và người lớn mắc bệnh tay-chân-miệng đều phục hồi hoàn toàn mà không gây ra hậu quả lâu dài.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm, có thể xảy ra biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng có thể bao gồm viêm não, viêm tủy sống, viêm phổi, viêm cơ tim và các vấn đề về tim mạch. Những biến chứng này thường xảy ra ở trường hợp mắc bệnh nặng và hệ miễn dịch yếu.
Bên cạnh đó, bệnh tay-chân-miệng là một bệnh rất dễ lây lan, đặc biệt trong môi trường trẻ nhỏ hoặc trong các cơ sở chăm sóc trẻ em. Việc lây lan virus có thể xảy ra thông qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ vết loét và các bọt nước, hoặc qua tiếp xúc với đồ chơi, bề mặt bị nhiễm virus.
Do đó, việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm, như giữ vệ sinh cá nhân, sát trùng đồ chơi và bề mặt, cũng như hạn chế tiếp xúc với những người mắc bệnh, là rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh trong cộng đồng.
Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng của bệnh tay-chân-miệng hoặc có nghi ngờ mắc bệnh, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Nguyên nhân của bệnh chân – tay – miệng
Bệnh tay-chân-miệng (HFMD) được gây ra chủ yếu bởi các loại virus thuộc họ Enterovirus, đặc biệt là Enterovirus 71 (EV71) và Coxsackievirus A16. Đây là những virus rất dễ lây lan và thường tồn tại trong môi trường.
Nguyên nhân chính của bệnh tay-chân-miệng bao gồm:
- Tiếp xúc với virus: Bệnh tay-chân-miệng lây lan chủ yếu thông qua tiếp xúc trực tiếp với các chất tiết từ vết loét và các bọt nước của người mắc bệnh, như nước bọt, nước mũi, nước bọt từ họng hay phân.
- Tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus: Virus có thể tồn tại trên các bề mặt như đồ chơi, đồ dùng, bàn tay, nơi dễ bị nhiễm virus. Khi tiếp xúc với các bề mặt này và sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt, người có thể bị nhiễm virus.
- Tiếp xúc với chất tiết hệ hô hấp: Bệnh cũng có thể lây qua tiếp xúc với chất tiết từ hệ hô hấp của người mắc bệnh, chẳng hạn như khi người mắc bệnh ho hoặc hắt hơi.
Bệnh tay-chân-miệng thường xuất hiện và lây lan nhanh chóng trong các môi trường tập trung trẻ em như trường học, nhà trẻ, khu vui chơi, gia đình có nhiều trẻ em.
Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh, việc duy trì vệ sinh cá nhân, sát trùng đồ chơi và bề mặt, và tránh tiếp xúc với người mắc bệnh là rất quan trọng.
Các triệu chứng của bệnh chân – tay – miệng
Chẩn đoán dựa vào các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng, cụ thể:
Triệu chứng lâm sàng:
- Khởi phát trong vòng 1 đến 2 ngày với triệu chứng sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy
- Giai đoạn toàn phát: Kéo dài 3-10 ngày với các triệu chứng điển hình của bệnh như
- Loét miệng: Xuất hiện các vết loét đỏ hay phỏng nước ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi, đau miệng dẫn đến trẻ bỏ ăn, bỏ bú, tăng tiết nước bọt, trẻ quấy khóc.
- Phát ban trên da dạng phỏng nước: Vị trí xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông tồn tại khoảng 1 tuần, sau đó sẽ để lại vết thâm, rất hiếm khi loét hay bội nhiễm.
- Biểu hiện toàn thân như: Sốt nhẹ, nôn, nếu sốt cao cần chú ý các biến chứng dễ xảy ra.
- Giai đoạn lui bệnh: Thường từ 3-5 ngày sau, trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.
Cận lâm sàng chẩn đoán bệnh: Để chẩn đoán chính xác bệnh, cần thực hiện xét nghiệm RT- PCR hoặc phân lập virus để chẩn đoán xác định nguyên nhân
Bệnh chân – tay – miệng có lây không?
Bệnh tay-chân-miệng là một bệnh rất dễ lây lan từ người này sang người khác. Bệnh thường lây qua tiếp xúc trực tiếp với chất tiết từ vết loét và các bọt nước của người mắc bệnh, như nước bọt, nước mũi, nước bọt từ họng hay phân. Ngoài ra, virus cũng có thể tồn tại trên các bề mặt như đồ chơi, đồ dùng, bàn tay, nơi dễ bị nhiễm virus.
Việc lây lan virus thường xảy ra khi có tiếp xúc trực tiếp với người mắc bệnh, hoặc thông qua tiếp xúc với các bề mặt nhiễm virus. Ví dụ, nếu một người mắc bệnh tay-chân-miệng hoặc có vết loét chạm tay vào đồ chơi, đồ dùng hoặc bề mặt khác, virus có thể tồn tại trên đó và khi người khác tiếp xúc với các bề mặt này, virus có thể lây lan.
Bệnh tay-chân-miệng thường lây lan nhanh chóng trong các môi trường tập trung trẻ em như trường học, nhà trẻ, khu vui chơi và gia đình có nhiều trẻ em. Do đó, việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm, như giữ vệ sinh cá nhân, sát trùng đồ chơi và bề mặt, cũng như hạn chế tiếp xúc với những người mắc bệnh, là rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh trong cộng đồng.
Đối tượng dễ bị bệnh chân – tay – miệng
Bệnh chân – tay – miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD) là một căn bệnh lây nhiễm thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các chất lỏng từ niêm mạc đường hô hấp, nước bọt hoặc phân của những người bị nhiễm bệnh. Đây là một căn bệnh thường gặp, đặc biệt là ở trẻ em dưới 5 tuổi, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn.
Các đối tượng dễ bị bệnh chân – tay – miệng bao gồm:
- Trẻ em: Đây là nhóm người dễ bị nhiễm bệnh chân – tay – miệng nhiều nhất. Trẻ em dưới 5 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, do đó, chúng dễ bị nhiễm bệnh hơn và có thể bị mắc bệnh nặng hơn so với người lớn.
- Người lớn: Mặc dù không phổ biến như ở trẻ em, nhưng người lớn cũng có thể mắc bệnh chân – tay – miệng. Đối với người lớn, triệu chứng thường nhẹ hơn và tự giới hạn hơn.
- Các nhóm tiếp xúc gần: Người tiếp xúc trực tiếp với các chất lỏng từ niêm mạc đường hô hấp, nước bọt hoặc phân của những người bị nhiễm bệnh chân – tay – miệng có nguy cơ nhiễm bệnh. Điều này bao gồm gia đình, bạn bè, và các nhóm trẻ em trong các môi trường chăm sóc trẻ như trường học, nhà trẻ.
Việc duy trì vệ sinh cá nhân tốt, rửa tay thường xuyên và kỹ càng, tránh tiếp xúc với chất lỏng từ niêm mạc đường hô hấp, nước bọt hoặc phân của những người bị nhiễm bệnh chân – tay – miệng có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm.
Khi nào cần đưa trẻ tới bệnh viện khi bị chân tay miệng?
Nếu trẻ mắc tay chân miệng có nhứng triệu chứng sau thì cha mẹ cần đưa con tới bệnh viện ngay lập tức để được điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm:
- Sốt cao liên tục trên 39 độ, không hạ
- Giật mình, hốt hoảng, thất thần
- Yếu chi
- Trẻ đi đứng loạng choạng
- Trẻ đảo mắt bất thường
- Nôn ói nhiều
- Trẻ quấy khóc nhiều, dỗ không nín
- Co giật
- Thở mệt
Các biến chứng của bệnh chân – tay – miệng
Bệnh chân – tay – miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD) thường là một căn bệnh tự giới hạn và không gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, có thể xảy ra các biến chứng sau:
- Viêm não: Một số trường hợp HFMD có thể gây ra viêm não (encephalitis) hoặc viêm màng não (meningitis). Đây là biến chứng nghiêm trọng và đòi hỏi sự chăm sóc y tế kịp thời.
- Viêm đốt sống: Rất hiếm khi, HFMD có thể gây ra viêm đốt sống (spondylitis), một tình trạng viêm nhiễm trong các xương đốt sống. Đây cũng là một biến chứng nghiêm trọng.
- Viêm nội tạng: Một số trường hợp nặng của HFMD có thể gây ra viêm nội tạng, chẳng hạn như viêm gan, viêm phổi, hoặc viêm tim. Tuy nhiên, các trường hợp này rất hiếm gặp.
- Nhiễm trùng thứ phát: Trong một số trường hợp, bệnh chân – tay – miệng có thể gây ra nhiễm trùng thứ phát, chẳng hạn như nhiễm trùng da hoặc nhiễm trùng hô hấp.
- Suy dinh dưỡng và mất nước: Do viêm đau trong miệng và họng, trẻ em bị HFMD có thể từ chối ăn và uống, dẫn đến suy dinh dưỡng và mất nước. Điều này đặc biệt đáng lo ngại đối với trẻ nhỏ và yêu cầu chăm sóc y tế thích hợp.
Rất quan trọng để theo dõi triệu chứng và cung cấp chăm sóc y tế cho người bị bệnh chân – tay – miệng, đặc biệt là trong trường hợp có dấu hiệu biến chứng hoặc triệu chứng nặng. Nếu bạn hoặc ai đó trong gia đình có các triệu chứng bệnh chân – tay – miệng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được đánh giá và điều trị phù hợp.
Các loại thuốc chữa bệnh chân – tay – miệng
Hiện tại, không có một loại thuốc đặc trị nào để chữa trị bệnh chân – tay – miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD). Bệnh thường tự giới hạn và tự đi qua trong một vài ngày đến một tuần mà không cần điều trị đặcHiện tại, không có một loại thuốc đặc trị nào để chữa trị bệnh chân – tay – miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD). Bệnh thường tự giới hạn và tự đi qua trong một vài ngày đến một tuần mà không cần điều trị đặc trị.
Tuy vậy, việc hỗ trợ điều trị và giảm triệu chứng có thể được thực hiện bằng các biện pháp như sau:
- Điều trị triệu chứng: Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt như paracetamol (acetaminophen) để giảm đau và sốt. Tuân thủ liều lượng và hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
- Uống nước đầy đủ: Đảm bảo người bị bệnh uống đủ nước để tránh mất nước và mất cân bằng điện giải. Nếu trẻ em không muốn ăn hoặc uống do đau miệng, thì nên tìm cách cung cấp các loại thức uống mềm và dễ uống như nước ép hoặc nước trái cây pha loãng.
- Nghỉ ngơi và giữ vệ sinh: Quan trọng để nghỉ ngơi và tránh tiếp xúc với các hoạt động tập trung đông người trong thời gian bệnh. Đồng thời, giữ vệ sinh cá nhân tốt bằng cách rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc với các chất lỏng từ niêm mạc đường hô hấp, nước bọt hoặc phân của người bị bệnh.
- Chăm sóc vết thương: Nếu có vết thương hoặc phlycten xuất hiện trên da, giữ cho vùng đó sạch sẽ và khô ráo. Sử dụng sản phẩm chăm sóc da nhẹ nhàng để hỗ trợ lành vết thương.
Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng nghi ngờ của bệnh chân – tay – miệng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được đánh giá và hướng dẫn điều trị phù hợp.
Các thực phẩm tốt cho bệnh chân – tay – miệng
Trong quá trình điều trị bệnh chân – tay – miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD), việc cung cấp một chế độ ăn lành mạnh và dễ tiêu là quan trọng để hỗ trợ phục hồi và tăng cường hệ miễn dịch. Dưới đây là một số thực phẩm tốt cho bệnh chân – tay – miệng:
- Thực phẩm mềm và dễ tiêu: Khi đau miệng và họng, trẻ em thường gặp khó khăn khi ăn. Cung cấp thực phẩm mềm và dễ tiêu như súp, cháo, bột, bánh mì mềm, bánh mì sandwich nhẹ và trái cây mềm như chuối, lê hoặc táo.
- Thực phẩm giàu vitamin C: Vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ phục hồi. Cung cấp các loại trái cây như cam, quýt, dứa, kiwi và các loại rau xanh tươi như cải xanh, rau cải và rau bina.
- Thực phẩm giàu chất chống vi khuẩn: Một số thực phẩm có khả năng chống vi khuẩn và hỗ trợ quá trình lành vết thương như tỏi, gừng, hành và hẹ.
- Sữa và sản phẩm sữa: Sữa và các sản phẩm sữa giàu chất đạm và canxi, có thể giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và phục hồi sức khỏe.
- Nước: Đảm bảo người bệnh uống đủ nước để tránh mất nước và duy trì sự cân bằng điện giải. Nếu trẻ em không muốn uống nước thường, có thể thử nước ép trái cây pha loãng hoặc nước lọc.
Ngoài ra, tránh các loại thực phẩm cay, mặn và chua, vì chúng có thể làm tăng đau và kích thích vùng đau trong miệng và họng.
Luôn lưu ý rằng mỗi người có thể có những yêu cầu dinh dưỡng riêng, vì vậy, nếu bạn hoặc người thân có bệnh chân – tay – miệng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp nhất.
Các thực phẩm không tốt cho bệnh chân – tay – miệng
Trong quá trình điều trị bệnh chân – tay – miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD), có một số thực phẩm nên tránh để hạn chế sự kích thích và không tốt cho quá trình phục hồi. Dưới đây là một số thực phẩm không tốt cho bệnh chân – tay – miệng:
- Thực phẩm cay và gia vị: Thực phẩm cay và gia vị có thể kích thích vùng đau trong miệng và họng, gây nhiều khó khăn hơn cho người bị bệnh. Tránh ăn các loại thực phẩm cay như ớt, tiêu, tỏi và các gia vị mạnh.
- Thực phẩm chua và axit: Thực phẩm chua và axit có thể làm tăng đau và kích thích vùng đau trong miệng và họng. Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm chua như chanh, quả mận, nho và các loại thức uống có chứa axit như nước chanh, nước cam.
- Thực phẩm cứng và khó nhai: Các loại thực phẩm cứng và khó nhai như hạt, bánh quy cứng, thịt dai và các loại thực phẩm khó tiêu có thể gây đau và khó khăn cho việc ăn uống. Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm này trong quá trình bệnh.
- Thức uống có ga: Thức uống có ga như nước ngọt, nước có ga có thể làm tăng khó chịu và kích thích vùng đau trong miệng. Nên tránh uống các loại thức uống này trong thời gian bệnh.
- Thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn: Thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều chất bảo quản, chất tạo màu và chất béo không tốt cho sức khỏe. Tránh tiêu thụ các loại thực phẩm này và tập trung vào các thực phẩm tươi và lành mạnh.
Ngoài ra, mỗi người có thể có những yêu cầu dinh dưỡng riêng, vì vậy, nếu bạn hoặc người thân có bệnh chân – tay – miệng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp nhất.
Các loại thuốc đông y, thảo dược chữa bệnh chân – tay – miệng
Truyền thống Đông y và thảo dược có thể được sử dụng như một phương pháp hỗ trợ trong việc chữa bệnh chân – tay – miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD). Dưới đây là một số loại thuốc đông y và thảo dược được sử dụng trong các phương pháp chữa bệnh truyền thống, tuy nhiên, việc sử dụng chúng nên được thực hiện dưới sự giám sát của một bác sĩ chuyên gia:
- Rau má (Centella asiatica): Rau má có tính chất làm dịu và làm lành vết thương, có thể được sử dụng để giảm các triệu chứng như viêm, đau và ngứa.
- Hà thủ ô (Polygonum multiflorum): Hà thủ ô có tác dụng bảo vệ gan và thận, cũng như tăng cường sức khỏe tổng thể. Nó cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ quá trình phục hồi sau bệnh.
- Hoàng liên (Coptis chinensis): Hoàng liên có tính kháng vi khuẩn và chống viêm. Nó có thể được sử dụng để giảm viêm và đau trong miệng và họng.
- Cây sơn tra (Fructus Rosae Laevigatae): Cây sơn tra có tác dụng làm dịu và làm lành vết thương. Nó có thể được sử dụng ngoài da để giảm ngứa và đau.
- Cây bạch chỉ (Dictamnus dasycarpus): Cây bạch chỉ có tính kháng vi khuẩn và chống viêm. Nó có thể được sử dụng để giảm viêm và ngứa.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc đông y và thảo dược trong điều trị bệnh chân – tay – miệng nên được thực hiện dưới sự giám sát của một bác sĩ chuyên gia. Điều này đảm bảo an toàn và hiệu quả của phương pháp điều trị và tránh tương tác không mong muốn với các loại thuốc khác đang dùng.
Cách phòng tránh bệnh chân – tay – miệng
Để phòng tránh bệnh chân – tay – miệng (Hand, Foot, and Mouth Disease – HFMD), bạn có thể tuân thủ các biện pháp phòng ngừa và giữ vệ sinh cá nhân. Dưới đây là một số cách để tránh lây lan bệnh:
- Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch là biện pháp quan trọng nhất để ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn và virus. Rửa tay kỹ càng trước khi ăn, sau khi sử dụng nhà vệ sinh, sau khi tiếp xúc với các bề mặt không sạch.
- Tránh tiếp xúc với những người bị bệnh: Hạn chế tiếp xúc với những người bị bệnh chân – tay – miệng, đặc biệt là trong giai đoạn mà họ có nhiều phát ban và có nguy cơ lây lan cao.
- Tránh chia sẻ vật dụng cá nhân: Không chia sẻ đồ chơi, ấm đun nước, đồ ăn, ly, chén, đũa và các vật dụng cá nhân khác với những người bị bệnh.
- Vệ sinh và làm sạch: Giữ vệ sinh và làm sạch các bề mặt thường xuyên tiếp xúc như đồ chơi, bàn tay, bàn, nút cửa và các bề mặt khác bằng dung dịch chất tẩy rửa hoặc nước xà phòng.
- Hạn chế tiếp xúc với chất thải cơ thể: Đặc biệt là khi vết thương chưa lành, hạn chế tiếp xúc với nước bọt, chất nhầy từ vết thương của người bị bệnh.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và đủ giấc ngủ. Hệ miễn dịch mạnh mẽ có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Nếu bạn hoặc người thân của bạn có triệu chứng của bệnh chân – tay – miệng, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế và tư vấn từ bác sĩ để đảm bảo chẩn đoán chính xác và điều trị thích hợp.
